Σήμερα στην στήλη των συνεντεύξεων φιλοξενώ μια γυναίκα που με το πρώτο της μυθιστόρημα καταπιάνεται με ένα δυστυχώς πολύ επίκαιρο θέμα. Ο λόγος για την Νατάσσα Καραμανλή και το βιβλίο της “Βαριάντα” που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός. Στην Ελλάδα μόνο και για το 2021 μόνο 17 γυναίκες έχασαν την ζωή τους από τους συζύγους τους, πρώην και νυν , τους φίλους και τους αρραβωνιαστικούς τους. Αν σε αυτόν τον αριθμό προστεθεί και αυτός των γυναικών που έπεσαν θύματα ενδοοικογενειακής βίας χωρίς αυτή να αποβεί μοιραία , τότε το μέγεθος του προβλήματος πραγματικά φαντάζει τεράστιο. Τα στόματα έχουν ανοίξει. Οι γυναίκες θύματα βίας μιλούν πια… και όταν μιλούν όλοι εμείς οι υπόλοιποι θα πρέπει να σιωπούμε…
Το βιβλίο της η κυρία Καραμανλή το έχει αφιερώσει σε κάθε Ελένη, Γαρυφαλλιά, Καρολάιν, Μαρία, Ανίσα, Νεκταρία, Ντόρα, Μόνικα, Κωνσταντίνα, Σταυρούλα, Άννα, Βασιλική…. Σε όλες εκείνες που δεν πρόλαβαν να φύγουν και σε όλες εκείνες που έφυγαν και απλά δεν στάθηκαν τυχερές…
- Κυρία Καραμανλή αρχικά θα ήθελα να σας ευχαριστήσω πολύ για την παρουσία σας στο bookstories. Θα θέλατε να μας μιλήσετε λίγο για εσάς.
Εγώ σας ευχαριστώ για τη ζεστή φιλοξενία. Δύσκολά μιλάω για τον εαυτό μου, ωστόσο θα παραθέσω κάποια βασικά σημεία που, όπως πιστεύω με καθορίζουν. Είμαι γέννημα θρέμμα, Θεσσαλονικιά περήφανη μητέρα μιας ενήλικης κόρης, παθιασμένη με τις λέξεις, το θέατρο, την ανάγνωση λογοτεχνίας, τα σκυλιά, τα μωρά και τη θάλασσα. Απολαμβάνω τους ήσυχους ανθρώπους, τους περιπάτους στην παραλία, αλλά και την καλή παρέα, τις όμορφες, εποικοδομητικές κουβέντες, τα ταξίδια, την ιστιοπλοΐα, το brainstorming, τον ήλιο στο δέρμα, τη μουσική, τα παιχνίδια μυαλού.
- Το βιβλίο σας Βαριάντα που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Ψυχογιός αν δεν κάνω λάθος είναι το πρώτο σας. Θα θέλατε να μας μιλήσετε για την υπόθεση του; Ο τίτλος Βαριάντα πως προέκυψε;
Είναι το πρώτο μου μυθιστόρημα. Υπάρχουν ακόμη τέσσερα βιβλία μου που κυκλοφόρησαν από το 2015, από εκδοτικούς της πόλης μου, σε άλλα είδη. Η υπόθεση του βιβλίου αφορά τρεις γυναίκες που βρίσκουν καταφύγιο σε μια δομή φιλοξενίας κακοποιημένων γυναικών. Οι κοινές εμπειρίες ενδοοικογενειακής βίας λειτουργούν ως συνδετικός κρίκος ανάμεσά τους. Οι σύζυγοι και «δυνάστες» τους ανακαλύπτονται δολοφονημένοι, όσο οι γυναίκες ανακτούν σιγά σιγά ένα μέρος της χαμένης τους αξιοπρέπειας. Αυτό αλλάζει τους κανόνες του παιχνιδιού κι οι τρεις γυναίκες από θύματα, αίφνης εμφανίζονται ως θύτες. Ο τίτλος «Βαριάντα» προέκυψε εντελώς τυχαία, κατά τη διάρκεια μιας παρτίδας σκακιού και κατέρριψε πανηγυρικά τους 3 ή 4 που είχα υπόψη μου.
- Καταπιάνεστε με ένα πολύ δύσκολο και βαρύ θέμα , αυτό της γυναικείας κακοποίησης. Χωρίς να κάνετε καμία προσπάθεια να λειάνετε ή να δώσετε τις άγριες σκηνές με έναν κάποιο τρόπο πιο “ωραιοποιημένο”. Πόσο δύσκολο ήταν για εσάς αυτό; Υπήρχαν στιγμές που λυγίσατε; Φορτισμένες στιγμές;
Οι πιο φορτισμένες στιγμές ήταν εκείνες της άμεσης επικοινωνίας με τις τρεις πραγματικές ηρωίδες, τις γυναίκες που τόλμησαν να μου ανοίξουν την ψυχή τους και να καταθέσουν ένα μεγάλο μέρος του φορτίου τους στους ώμους μου. Οι λέξεις ήταν δύσκολες, τα μάτια θολά κι οι σκέψεις ένας δαίδαλος που ακόμη δεν είχαν καταφέρουν να ξεμπλέξουν απόλυτα. Όπως ήταν αναμενόμενο, οι αναφορές στις στιγμές του εφιάλτη τους, δεν ήταν εύκολο να περιγραφτούν. Εκεί, πράγματι, λύγισα. Δεν ήταν καθόλου εύκολο. Ένιωσα σαν διαρρήκτης, σα να τρύπωνα παράνομα στη ζωή τους και ανακάτευα τα προσωπικά τους αντικείμενα.
- Μάρα, Ιουλία , Ευγενία… Μιλήστε μας λίγο για τις ηρωίδες αυτές…. ποια από τις τρεις έχει περισσότερα στοιχεία του χαρακτήρα σας;
Η αγαπημένη μου είναι η Μάρα, με διαφορά. Λατρεύω την επιμονή και το πείσμα της. Ωστόσο, αν και μου μοιάζει κάπως, απέχει πολύ από μένα. Θεωρώ πως πιο κοντά μου είναι η Ευγενία, που φαντάζει πιο απόμακρη, αλλά ουσιαστικά αυτό το στοιχείο αποτελεί την άμυνά της.
- Για να γράψετε το βιβλίο αυτό κάνατε έρευνα. Μιλήσατε με κακοποιημένες γυναίκες. Γυναίκες δυναμικές, άλλες περισσότερο άλλες λιγότερο. Γυναίκες μορφωμένες ή και όχι. Βγάλατε κάποιο συμπέρασμα; Είναι όλες οι ιστορίες ίδιες; Έχουν κοινά στοιχεία; Κοινό τόπο; Είναι τα σημάδια εκεί μπροστά μας από την αρχή και απλά εμείς επιλέγουμε να μην τα δούμε;
Πολύ ωραία ερωτήματα! Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή, λοιπόν. Οι ιστορίες είναι σχεδόν πανομοιότυπες. Τουλάχιστον αυτές με τις οποίες έτυχε να ασχοληθώ. Οι γυναίκες είναι ακριβώς όπως τις περιγράψατε. Το μορφωτικό ή βιοτικό επίπεδο, όπως κατάλαβα, δεν αποτελεί ούτε εγγύηση ούτε και μέτρο διάκρισης. Οι μορφωμένες και καλλιεργημένες γυναίκες μπορούν κι έχουν κακοποιηθεί, από άνδρες του ιδίου βεληνεκούς. Η βία αποκτά πολλά πρόσωπα και μπορεί να πυροδοτηθεί από κάτι φαινομενικά επιφανειακό. Τις ρίζες της, το έναυσμα, αν θέλετε, είναι αδύνατον να το γνωρίζουμε. Ποικίλουν οι αιτίες και συχνά ανάγονται σε παιδικά βιώματα ή σε έναν εντελώς εσφαλμένο τρόπο ανατροφής, εκπαίδευσης, γαλούχησης. Παρόλα ταύτα, μπορούμε να διακρίνουμε τα σημάδια. Τις περισσότερες φορές είναι μπροστά στα μάτια μας, τόσο οφθαλμοφανή, τόσο διάφανα, αλλά εμείς επιλέγουμε να τα αγνοούμε. Ο ναρκισσισμός, η αλαζονεία, η ανάγκη επιβολής, εξουσίας, η κτητικότητα, η παράφορη ζήλεια, η λεκτική βία, η οικονομική βία, αποτελούν σημάδια της επερχόμενης σωματικής βίας. Από αυτά πρέπει να απέχουμε, να μάθουμε να τα απομυθοποιούμε, να τα κόβουμε από τη ρίζα.
- Το να βρούμε έναν σωστό σύντροφο είναι τελικά θέμα τύχης;
Δεν πιστεύω στην τύχη, αλλά στις επιλογές και στις συνέπειές τους. Ο σωστός σύντροφος είναι εκείνος που δεν θα μας υπονομεύσει με κανέναν πιθανό τρόπο, ούτε θα μας προξενήσει κακό. Πιστεύω πως είναι προτιμότερο να παραδεχτούμε μια λάθος επιλογή μας, παρά να αποδεχτούμε να συμβιβαστούμε με τις συνέπειές της.
- Αν θα σας ζητούσαν να περιγράψετε το Βαριάντα με τρεις λέξεις ποιες θα ήταν αυτές;
Δεν είσαι μόνη!
- Τι θα θέλετε ο αναγνώστης να θυμάται για σας και για το βιβλίο σας, αφού το διαβάσει;
Θα ήθελα να θυμάται τις κραυγές αυτών των γυναικών. Τα χτυπήματά τους, Την πάλη με τον εαυτό τους και τη δύναμη που τις αφύπνισε, ώστε να κάνουν πράξη την απελευθέρωσή τους από τα δεσμά της βίας.
- Έχετε κάποιο συγγραφικό στόχο ή αλλιώς ένα όνειρο που θέλετε να πετύχετε στα επόμενα χρόνια;
Τον πρώτο μου, τον πέτυχα ήδη και αισθάνομαι τεράστια ευχαρίστηση κι ικανοποίηση γι’ αυτό. Ήταν, φυσικά, η έκδοση του πρώτου μου μυθιστορήματος από τις εκδόσεις Ψυχογιός, αυτό είναι εύνοια κι ένα όνειρο που έγινε πραγματικότητα. Οι επόμενοι στόχοι αφορούν στην συνέχεια της συνεργασίας και σε πολλά ακόμη, ελπίζω, μυθιστορήματα!
- Έχετε ζηλέψει κάποιο βιβλίο που έχετε διαβάσει και θα θέλετε να το έχετε γράψει εσείς;
Όλα τα βιβλία του Μαρκές, τα παραμύθια των αδερφών Γκρίμ, την «Αγαπημένη» της Τόνι Μόρισσον, «Το άρωμα» του Ζίκσιντ, είναι τόσα πολλά!
- Υπάρχει βιβλίο που μπορείτε να πείτε ότι σας άλλαξε τη ζωή ή βιβλίο στο οποίο συχνά επιστρέφετε;
Κατά καιρούς επιστρέφω πάντα στα κλασικά αναγνώσματα, όπως και στα πολυαγαπημένα μου βιβλία. Ένα από αυτά, η δική μου «Βίβλος», αν θέλετε, είναι τα «Εκατό χρόνια μοναξιάς». Δεν μπορώ να σας πω με βεβαιότητα αν άλλαξε τη ζωή μου προς το καλύτερο ή αν τη διαφοροποίησε παροδικά ή ριζικά, εκείνο, όμως που ξέρω στ’ αλήθεια, είναι πως άλλαξε την οπτική μου απέναντι σε πολλά πράγματα και καταστάσεις που η συνθλίβονται από την επέλαση της συνήθειας.
- Για το τέλος τι θα θέλατε να πείτε σε όλες τις γυναίκες εκεί έξω που είτε έχουν υπάρξει ή είναι ακόμα θύματα κακοποίησης;
«Είναι οι μάνες. Οι γυναίκες, οι σύντροφοι κι οι αδελφές. Οι ερωμένες του πόνου κι οι ιέρειες της σελήνης. Οι θάλασσες. Είναι η ωραία Ελένη, η Κλυταιμνήστρα κι η Εκάβη. Όλες τους μια εξορία. Η προσφορά, η λήθη. Η ξενιτιά. Η λύτρωση κι η συγχώρεση. Το ίδιο το χνότο του Θεού. Kάθε ξημέρωμα θα γίνονται χώμα και λάσπη. Εύπλαστη γη, αλλά κανείς ποτέ δε θα μπορέσει να τις πλάσει. Δεν είναι πιόνια. Κάθε παιχνίδι θα το ορίζουν αυτές και η άμυνά τους θα οδηγεί πάντα σε ρουά ματ. Με όποια Βαριάντα κι αν επιλέξουν να ακολουθήσουν».
